Op grond van art. 47 Pachtwet heeft de pachter het recht om, bij verkoop uit de hand of bij openbare verkoop van het verpachte goed, het te koop gestelde goed aan te kopen voor ieder ander, tegen de prijs en de voorwaarden aan dewelke het aan een derde zou verkocht worden.
Dit recht van voorkoop geldt voor volgende personen:
- de pachter zelf
- zijn afstammelingen, aangenomen kinderen of voor die van zijn echtgenoot/echtgenoot van de voormelde afstammelingen/aangenomen kinderen.
Artikel 52 Pachtwet voorziet 10 limitatieve gevallen waarin geen voorkooprecht geldt voor de zittende pachter.
In toepassing van artikel 48bis, eerste lid Pachtwet is het de pachter toegelaten het voorkooprecht:
- ofwel voor het hele pachtgoed zelf uit te oefenen
- ofwel zijn voorkooprecht geheel of gedeeltelijk over te dragen aan een derde.
In geval van een gedeeltelijke overdracht, is het vereist dat de pachter het voorkooprecht voor het overige (niet-overgedragen) deel zelf uitoefent.
De bedoeling van de bovenstaande wettelijke bepalingen zijn duidelijk: de pachter bedrijfszekerheid bieden aangezien hij het gepachte goed in eigendom kan verwerven (uitoefening voorkooprecht voor het geheel), minstens een pachthernieuwing van 9 jaar kan krijgen (overdracht van het voorkooprecht).
Het is echter niet toegelaten dat een pachter zijn voorkooprecht wenst uit te oefenen door enerzijds het vruchtgebruik van het pachtgoed te willen verwerven en anderzijds het voorkooprecht aan een derde overdraagt om de blote eigendom hiervan te verwerven. In een arrest van 26 oktober 2015 stelde het Hof van Beroep te Antwerpen hieromtrent het volgende:
Er is geen sprake van een uitoefening van het voorkooprecht in overeenstemming met de artikelen 48 en 48bis Pachtwet wanneer het recht van voorkoop wordt gesplitst in gescheiden zakelijke rechten. De mededeling door de pachter dat hij louter het vruchtgebruik wenst te kopen, terwijl een derde de naakte eigendom zal aankopen, strookt niet met een aanvaarding van het verkoopaanbod met de kennisgeving van de notaris gedaan.
Bovendien leidt een dergelijke splitsing van het recht van voorkoop in gescheiden zakelijke rechten tot een verval van de pachtrechten, doordat de pachter tevens de vruchtgebruiker wordt.
