Openbare aanbesteding in het vizier van de Belgische Mededingingsautoriteit

Ieder jaar publiceert de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) haar prioriteitenlijst. Net als vorig jaar wordt ook in 2017 de sector van de openbare aanbestedingen geviseerd. In januari 2017 heeft de BMA daarom een gids over samenspanning bij overheidsopdrachten (‘bid rigging’) gepubliceerd. Marlex licht u kort de kernprincipes toe.

Bid rigging: verschillende vormen

Bid rigging is het typische mechanisme van concurrentiebeperkende afspraken bij overheidsopdrachten: de inschrijvers bepalen onder elkaar wie de opdracht ‘wint’, door hun inschrijvingen of offertes op zo’n wijze op elkaar af te stemmen dat ze er zeker van zijn dat de aangeduide inschrijver geselecteerd wordt door het ogenschijnlijk competitief proces.

Mogelijke vormen van bid rigging zijn: schijnbiedingen (er wordt een bod geplaatst dat hoger is dan de aangeduide winnaar), biedonderdrukking (bedrijven komen overeen niet te bieden of hun bod terug te trekken), rotatiesystemen (de inschrijvers spreken onderling af wiens beurt het is om te winnen) of marktverdeling (er wordt overeengekomen niet te concurreren in elkaars gebied).

‘Bid rigging’: mededingingsrechtelijke boetes en strafrechtelijke sanctie

Het mededingingsrecht beoogt de vrije concurrentie te beschermen en concurrentieverstorende gedragingen te sanctioneren. De BMA is de administratieve instantie die in België de mededingingsbeperkende praktijken, zoals kartels en misbruiken van machtspositie onderzoekt, en toeziet op de voornaamste fusies en overnames. Concurrentieverstorende gedragingen zijn sanctioneerbaar onder het mededingingsrecht. De BMA kan bij de vaststelling van dergelijke praktijken hoge boetes opleggen. De boetes kunnen tot 10 % van de omzet bedragen voor elke onderneming betrokken in het bewezen kartel.

‘Bid rigging’ is niet enkel administratief sanctioneerbaar onder het mededingingsrecht voor haar concurrentieverstorend effect, ook door artikel 314 van het strafwetboek kunnen deelnemers aan bid rigging gestraft worden met een gevangenisstraf en een geldboete.

Signalen dat er sprake is van samenspanning

In de gids gepubliceerd door de BMA en hier raadpleegbaar, staan er diverse signalen beschreven die kunnen wijzen op samenspanning. Bijvoorbeeld: de ingediende documenten bevatten dezelfde lay-out of fouten, er is een onverklaarbaar prijsverschil voor gelijkaardig werk, er is een laag aantal biedingen, de winnaar besteedt een groot deel van het werk uit aan de verliezende bieder, … Verder geeft de gids tips om afspraken tussen inschrijvers te voorkomen en vermeldt zij wat u kan doen als u vermoedt dat inschrijvers samenspannen.